Hoe het samen maken en spelen van muziek bijdraagt aan meer kansengelijkheid en perspectief voor jongeren in de woonwijk
Jongeren vanuit de straatcultuur en actief in de urban culture bedenken, maken, spelen en presenteren samen met amateurmuzikanten van Malburgse muziekverenigingen Door Wilskracht Sterk (DWS) en het Arnhems Klarinettenkoor een muzikaal manifest. Onder leiding van muzikanten en rolmodellen Jeffrey Neijs en Cassandra Onck komen de muzikanten samen om te jammen, spelen, praten en muziek te ervaren. De thema’s die voortkomen uit deze dialoog vormen de basis van het muzikale manifest.
De try-out van Zuiderstroom in 2020
‘Wat is jouw lievelingsliedje?’ Dat is de vraag waarmee muzikanten en theatermakers Mauro Casarini en Cassandra Onck op onderzoek gingen. Om te ontdekken welke rol muziek speelt in de woonwijk. Want als er één taal is die ons allemaal verbindt, is het wel muziek, toch? Door samen met drie jongeren vanuit de straatcultuur – als startende urbanmuzikanten – en twee muziekverenigingen uit de burgercultuur, met tientallen leden uit de wijk muziek te luisteren en te maken gaven de muzikanten kleur aan de publieke ruimte van de wijk en hun eigen identiteit. De muzikanten fungeerden met hun muzikale creatieve expressie als een stadsbestuur, dat samen een harmonieus eindresultaat opleverde. Waarin hun idealen en ideeën voor het samenleven in de stad zijn samenkomen.
Stap 1: de lievelingsliedjes van de wijk
Van mei tot juli 2020 werd Arnhem-Zuid massaal opgeroepen hun lievelingslied te delen met elkaar. En met de makers en muzikanten van Zuiderstroom. Tijdens deze online campagne zijn zo de favoriete liedjes van inwoners van Malburgen en Arnhem gedeeld in een openbare afspeellijst op Spotify. Tijdens de activatie “Zuiderstroom x De drieslag” werd de playlist live gespeeld door dj’s in de publieke ruimte tijdens de traditionele weekmark. Zo zijn er nog eens tientallen nieuwe liedjes toegevoegd. En kreeg nog een bredere doelgroep toegang tot het project en werd de playlist onderdeel van het openbare leven. Als deze campagne iets liet zien is het wel dat muzikale voorkeur zich niet laat vangen in doelgroepen.
Stap 2: samen bedenken, maken en presenteren
Daarna luisterden, maakten en presenteerden muziekverenigingen DWS en het Arnhems Klarinetten Koor samen met rappers RC, Nuri en Mayvision (die onderdeel zijn van het collectief Power Plug NL) bestaande en nieuwe muziek. Er werd er gewerkt aan bestaande en nieuwe muziek. En dat resulteerde in meerdere online en offline studiosessies, workshops voor andere beginnende muzikanten, opnames voor een videoclip, optredens in de publieke ruimte, een gereleasde EP én een presentatie daarvan in Focus Filmtheater. Voordat je verder leest, open eerst even je spotify en check de Zuiderstroom EP hier! Of klik hieronder op de video voor de videoclip!
Op naar een vervolg
In de nagesprekken gaven de jongeren aan meer van dit soort projecten we wensen, voor zichzelf en nieuwe jongeren. En ook de muziekverenigingen geven aan het project door te willen ontwikkelen en op die wijze hun bijdrage aan de leefomgeving structureel te willen versterken. Ook werd helder dat er kansen liggen om jongeren óók vanuit het sociaal domein te ondersteunen. Om deze ambitie te verzilveren is de samenwerking gevonden met Zorgbelang Inclusief en het JongerenNetwerk Arnhem. Samen met Bureau Ruimtekoers, Power Plug NL, de makers en reeds betrokken én nieuwe jongeren vormen zij het collectief om cultuurdeelname onder kansrijke jongeren in kwetsbare posities te versterken en te onderzoeken hoe dit op een structurele wijze kan worden ingezet.
Zuiderstroom in 2021: ook een onderzoek naar het tegengaan van segregatie in de woonwijk
Zuiderstroom helpt kansrijke jongeren in een kwetsbare positie met het ontwikkelen van perspectief op een veilig en zelfstandig leven. Zuiderstroom draagt bij op twee manieren:
- Van deelname aan cultuur is bekend dat het bijdraagt aan het ontwikkelen van doorzettings- en concentratie vermogen en het verbeteren van veerkracht, zelfvertrouwen en eigenwaarde. Specifiek jongeren in een kwetsbare omgeving ontwikkelen zo een positiever zelfbeeld en perspectief op een betere toekomst. Dat staat niet alleen in mooie plannen, het collectief ervaarde deze bevindingen aan den lijve tijdens de try-out van Zuiderstroom en wil daarom deelname aan cultuur onder jongeren in een kwetsbare positie structureel versterken. De combinatie van een sociale en artistieke aanpak zien zij daarbij als een must.
- Verandering van de context waarin de jongeren zich bevinden is hoognodig. Ongelijkheid op thema’s als inkomen, opleiding of etniciteit manifesteert zich in de leefomgeving van die jongeren als armoede, kansenongelijkheid, onveiligheid en criminaliteit. Steeds vaker concentreren deze problemen zich in de woonwijk. Dat is dan ook de plek waar er onderzoek moet worden gedaan naar welke structurele oplossingen er mogelijk zijn in deze omgeving.
Hoe zorgen we ervoor dat jongeren die leven in een sociaal zwakke omgeving of jongeren die minder kansen ervaren blijven ‘meedoen’? Dat zij perspectief ontwikkelen en onderdeel zijn van de oplossing? In het project Zuiderstroo doen we dan ook onderzoek naar de vraag:
“Op welke wijze dient een muzikale wijkinfrastructuur als basis voor het structureel stimuleren van kansengelijkheid en verbinding in de woonwijk?”
Maatschappelijke impact van Zuiderstroom
Tijdens de eerste editie van het project is er met een muzikale coalitie, blijvende verbindingen en relaties én waardevolle inzichten in behoeften van inwoners en deelnemers een basis gelegd om segregatie aan te pakken in de woonwijk. Muziek als antwoord op segregatie? Het klinkt vreemd, maar de muzikanten en deelnemers laten de potentie zien: Samen muziek maken en beleven brengt ons dichter bij elkaar en zet aan tot het helpen en ondersteunen van elkaar. Om zo de kansenongelijkheid te verminderen. Sinds 2020 zijn we gestart met het project Zuiderstroom en het onderzoek. Dat leidde al tot onderstaande maatschappelijke impact:
- De onconventionele muzikale coalitie van inwoners die van aanpakken weet.
Een amusementsorkest, een klarinettenkoor en een hiphopcollectief vormen samen de kleurrijke muzikale coalitie in Arnhem-Zuid. Deze diverse samenstelling van genres, karakters, sociaaleconomische posities en culturele achtergronden is allesbehalve conventioneel en juist daarom zo nodig. Het maken van de EP tijdens een wereldwijde pandemie heeft ervoor gezorgd dat ondanks de sociale onthouding mensen zich toch verbonden en gezien voelen. Dat heeft geleid tot een onderlinge band gebouwd op de gedeelde passie: muziek. - Perspectief en zelfvertrouwen bij deelnemers door de culturele uitwisseling.
Tijdens het project vindt er een culturele uitwisseling plaats die leidt tot perspectief en zelfvertrouwen bij deelnemers. Zo zijn leden van de verenigingen zijn onder de indruk van de professionaliteit van de jongeren en voor iedereen die deelneemt aan het project was het heel bijzonder om te zien dat zij allemaal hetzelfde doel hadden, en allemaal anders werkten en een andere kijk hadden op muziek. Tegelijkertijd zorgt het project ook voor meer ontvankelijkheid van een andere muzikale kijk op hetzelfde nummer waardoor voor rapper Tuur een van de belangrijkste resultaten zijn persoonlijke muzikale groei is geweest. - Bijzondere inzichten in behoeften van inwoners.
Tijdens de vele gesprekken met muzikanten in Arnhem-Zuid én de onderlinge uitwisseling met jongeren werd het duidelijk dat er een grote behoefte is aan een plek waar op een structurele wijze muziek wordt gemaakt, gepresenteerd en beleefd.
Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds voor Cultuurparticipatie, Prins Bernhard Cultuur Fonds Gelderland en Provincie Gelderland.
